Дәулеткерей Шығайұлының туғанына 200 жыл

Сәлеметсіздерме оқырмандар! Биыл қазақтың әйгілі күйші композиторы, төре күйлерінің негізін қалаушы Дәулеткерей Шығайұлының туғанына 200 жыл. Соған орай күйшінің өмір жолына қысқаша тоқталып өтейік. Дәулеткерей Шығайұлы Орал облысының Орда ауданында ауқатты отбасында дүниеге келген. Оның алғашқы шығармаларының бірі «Ақжелең». Бұл күй Ақбала деген өнерлі де сұлу қызға арналған. Дәулеткерейдің "Қоңыр", «Желдірме», «Керілме», «Ысқырма», "Қосішек" дейтін күйлері тіршілік-тұрмыстағы әр алуан көріністерді бейнелейді. Дәулеткерейдің көптеген күйлері халық арасына кеңінен тараған. Оның тұрмыстық жанрдағы «Желдірме», «Тартыс», «Ысқырма», «Қосалқа» күйлері; «Қыз Ақжелең», «Ақбала қыз», «Көркем ханым», «Қаражан ханым», «Құдаша», «Мұңды қыз», «Жұмабике» сияқты әйелдер бейнесін жасаған шығармалары бар. Орыс музыкасының әсерімен «Ващенко», «Қос ішек», «Қоңыр», «Топан» т. б. күйлерін, 1871 жылы досы С. Бабажановтың қазасына арнап «Салық өлген» атты жоқтау күйін шығарды. «Бұлбұл» күйі де осы кезеңде туды. Дәулеткерей өмірінің соңғы жылдарына жататын күйлерінде — терең мазмұн мен күрделі психологизм басым. Олардың қатарында халық симфонизмінің тамаша үлгілері саналатын «Демалыс», «Төндірме», «Керілме», «Жігер» сияқты күйлері бар. Осыған орай 200 жылдыққа арналған сіздерге шағын сұрақ-жауап ұйымдастырдық.